Ken je dat gevoel, dat je je opeens heel erg bewust bent van wat je met je handen doet tijdens het presenteren? Waarschijnlijk heb je dan ook ervaren dat dit niet bijdraagt aan het geven van een goede presentatie.

Op een natuurlijke manier presenteren
Tijdens het vertellen van een verhaal aan een paar vrienden denk je toch ook niet na wat je met je handen doet? Dit komt omdat je op een natuurlijke manier aan het vertellen bent en dan heb je geen aandacht voor je handen. Je aandacht is bij je vrienden en bij je verhaal. Die handen die doen vanzelf mee. Bij de één wat meer dan bij de ander, maar dat maakt niet uit. Ze doen mee zoals dat bij jou past.

Handen vrij om te bewegen
Als je ervoor zorgt dat je met je aandacht bij het publiek en soms bij je verhaal bent, mag je er op vertrouwen dat je handen vanzelf mee gaan doen. Wat wel helpt is om ervoor te zorgen dat je handen vrij zijn om te bewegen als de natuurlijk impuls daarvoor komt. Dat is de reden dat je je handen beter niet in je zakken, op je rug of stevig gekruist voor je borst kunt houden.
Hou je handen dus gewoon ontspannen naast je lijf en je zult zien dat ze tijdens het praten vanzelf mee gaan doen.   

Het is misschien vermakelijk om naar te kijken. Presidentskandidaat Jeb Bush die tijdens zijn presentatie vraagt om applaus. Aan de andere kant, zorgen dit soort beelden er ook voor dat het geven van een presentatie nog spannender wordt dan het al is. Iedereen die toch al bang is om een presentatie te geven, gaat na het zien van deze beelden al helemaal niet meer het podium op.

Presentaties vermijden
Dat is jammer. Want juist het vermijden van presenteren zorgt ervoor dat het écht spannend wordt. In je hoofd maak je het veel te groot. Bovendien zorgt de vermijding ervoor dat je deze gedachten niet kunt checken met de realiteit. De gedachten gaan hun eigen leven leiden en worden voor jou de waarheid. Met het gevolg dat jij jezelf en je werkgever te kort doet.

Wel presenteren
Daarom wil ik je juist oproepen om wel te gaan presenteren als je de kans hebt. Laat het dit keer niet aan je collega over, maar stap naar voren en meld je aan. Bereid je goed voor en maak contact met jezelf, je onderwerp en het publiek.

Woorden zonder gevoel
Wat ging er mis bij Jeb Bush? Tijdens zijn voorbereiding heeft hij waarschijnlijk samen met een professionele speechschrijver zijn tekst opgesteld. Hij vertelt dit verhaal, maar voelt er niets bij. Het is alsof je naar een liedje over liefde luistert terwijl de zanger nog nooit verliefd geweest is. Het publiek hoort woorden zonder emotie en is daardoor allang afgehaakt. Kijk maar hoe ze erbij zitten. Dat is de reden dat ze niet door hebben dat er geapplaudisseerd zou moeten worden. Na please clapp, schrikken ze wakker en gaan ze als nog klappen.

Ga voor in het gevoel. Dit doe je door bij jezelf opzoek te gaan naar waarom dit onderwerp zo belangrijk voor je is. Ook als het om iets kleins gaat. Kijk dan naar het grotere plaatje en hoe dit onderdeel daaraan bijdraagt. Door zelf voor te gaan in dit gevoel, zal je publiek het ook voelen. 

Je hebt vast wel eens een presentatie gezien van een spreker die een lange lijst met punten ging afwerken? Bijvoorbeeld de acht voordelen van een product of de tien wetten die het succes van een organisatie bepalen. De lijst wordt op één slide geprojecteerd en de spreker begint bovenaan. Herkenbaar?

Nieuwsgierigheid
Het publiek leest alle tien de punten op de slide en vraagt zich af hoe lang dit gaat duren. Ze denken namelijk al te weten wat de spreker gaat zeggen. Hierdoor zijn ze niet meer nieuwsgierig en dwalen hun gedachten af.

Houvast en volledigheid
De meeste sprekers en publiek herkennen dit. Maar ze weten vaak niet hoe het beter kan. Daarom gaan ze uit gewoonte toch maar weer die lijst aflopen. Want je moet natuurlijk wel volledig zijn en het geeft ook wel een lekkere houvast. Bovendien doen collega’s en vakgenoten het ook.  

Keuzes maken
Hoe kan dit beter? Je kunt natuurlijk de punten niet direct weggeven en ze één voor één zichtbaar maken. Dat is beter maar nog niet voldoende. Wat je het best kunt doen is uit deze lijst van tien de belangrijkste drie kiezen. Bij deze belangrijkste drie zoek je een beeld (foto, illustratie, video) ter ondersteuning. Bijvoorbeeld mensen bepalen het succes van een organisatie. Hierbij laat je een foto zien van een goed samenwerkend team. Vervolgens geef je een voorbeeld van een organisatie waar de mensen echt belangrijk zijn. Op deze manier bespreek je alleen de drie belangrijkste punten. Dit zorgt voor meer aandacht en energie bij het publiek én bij jou. Bovendien is de kans veel groter dat het publiek deze drie punten onthoudt.

Voelt het voor jou onvolledig om slechts drie punten te benoemen? Geef dan duidelijk aan dat er natuurlijk nog meer punten zijn maar dat jij voor de overzichtelijkheid van deze presentatie een keuze gemaakt hebt. De mensen die de volledige lijst willen lezen, kunnen deze op jouw site vinden.

In mijn functie als manager, directeur of specialist kan ik het mij niet veroorloven om fouten te maken tijdens een presentatie. Dat zou een afgang betekenen. Mijn collega’s en onze klanten zouden mij niet meer serieus nemen. Herken je deze gedachten? Lees dan verder.

Veel mensen op belangrijke posities binnen het bedrijfsleven hebben moeite met presenteren. Je bent echt niet de enige. Een mogelijke oorzaak is dat je jezelf onrealistische eisen voor een presentatie oplegt. Een voorbeeld daarvan is: “ik mag geen fouten maken of ik moet alles weten”. Deze zelf opgelegde eisen kunnen je heel lang blijven belemmeren omdat je in jou positie weinig ruimte voelt om dit met een collega te bespreken. Jij zou dit immers moeten kunnen. Hierdoor blijft een realiteitscheck uit.

Een mens van vlees en bloed
Er is niets mis met perfectionisme, dit levert ook veel op, maar bij presenteren kan het behoorlijk in de weg zitten. Geen fouten mogen maken tijdens een presentatie is geen goed idee. Niemand zit namelijk te wachten op een foutloze presentatie. Het strookt niet met de realiteit, zo werkt het niet in het echte leven. Het publiek zit te wachten op een mens van vlees en bloed niet op een robot.   

De veilige weg
Juist deze onrealistische eis om geen fouten te mogen maken, zorgt ervoor dat je belemmerende spanning ervaart die je ertoe aanzet om te kiezen voor de veilige weg. Denk daarbij aan te zakelijk, afstandelijke presentaties met veel tekst en opsommingen op Powerpoint slides en weinig verbinding met het publiek. Die presentaties waarbij de gedachten van het publiek afdwaalt.

Dus kijk nog eens kritisch naar je eigen overtuigingen. Hangt jouw geloofwaardigheid als manager, directeur of specialist echt af van die foutloze presentatie? Of gaat het om eigenheid, verbinding en de vertaalslag naar de belevingswereld van het publiek?

Presentatiecoaching
Net als bij het leren van bijvoorbeeld tennis, zwemmen of surfen is het handig om eerst een paar lessen te nemen voordat je het vaker gaat doen. In een paar bijeenkomsten met een professionele presentatiecoach krijg je een goed beeld van je natuurlijke talent om overtuigend te presenteren. Je krijgt zicht op je belemmeringen en je leert technieken die je helpen om impact te hebben. Op die manier krijg je zin en vertrouwen om te presenteren en daardoor krijgt het publiek ook zin om naar jou te luisteren.

Gebruik jij hulpmiddelen zoals Powerpoint, Prezi of Keynote tijdens je presentatie? Denk dan eens goed na voor wie je dat eigenlijk doet.

Voor je publiek, zodat ze jouw verhaal beter kunnen volgen? Of voor jezelf, zodat je niets vergeet?

Doe je het voor het publiek, dan ben je goed op weg. Powerpoint is bedoeld als hulpmiddel voor je publiek en niet voor jou als spreker.

Verkeerd Powerpoint gebruik kan de volgende nadelige effecten op je presentatie hebben:

• Door naar het scherm te kijken, maak je minder contact met het publiek.
• Je kunt vlak en saai worden als je teveel bezig bent met Powerpoint. Gevoel en passie ontbreken doordat je minder natuurlijk spreekt.
• Het publiek wordt passief doordat ze de hele presentatie naar een scherm zitten te kijken.
• Als spreker sta je niet in het midden van de zaal.
• Gedimde lichten in de zaal zorgen voor minder energie bij jezelf en het publiek.

Toch kan het gebruik van Powerpoint van meerwaarde zijn tijdens je presentatie. Als je gebruik maakt van de volgende twee tips zal Powerpoint bijdragen aan het behalen van je presentatiedoel:

1. Zorg ervoor dat elke slide in één oogopslag duidelijk is:
Mensen kunnen niet tegelijkertijd lezen en luisteren. Maak gebruik van foto’s en korte filmpjes. Ook kun je gebruik maken van kernwoorden of duidelijke (simpele) grafieken. Mocht je toch een keer tekst op een slide zetten, geef mensen dan de tijd om het te lezen. Als je publiek een handout wil, maak die dan los van de slides.

2. Zet het scherm regelmatig op zwart:
Het scherm hoeft vaak niet de hele presentatie aan te staan. Je laat een foto, woord of filmpje zien als dat meerwaarde heeft. Vervolgens kan het scherm op zwart en kun je weer in het midden gaan staan zodat de aandacht weer bij jou als spreker is. Dit kun je doen door een zwarte slide in te voegen. In Powerpoint kun je ook gebruik maken van de z- of de b-toets (afhankelijk van Engelse of Nederlandse instellingen) waardoor het scherm op zwart gaat. Probeer maar eens.

In de TED talk van Amy Cuddy zie je van 1:10 tot 1:38 hoe zij deze twee tips toepast.
Ga dit tijdens je volgende presentatie eens uit proberen. Ik hoor graag wat het effect is.